1.
Sokki hét maður og var Þórisson. Hann bjó í Brattahlíð á
Grænlandi. Hann var mikils virður og vinsæll. Einar hét son
hans og var mannvænlegur maður. Þeir feðgar áttu mikið vald á
Grænlandi og voru þeir þar mjög fyrir mönnum.
Einhverju
sinni lét Sokki þings kveðja og tjáði það fyrir mönnum að hann
vildi að landið væri eigi lengur biskupslaust og vildi að
allir landsmenn legðu sína muni til að biskupsstóll væri
efldur. Bændur játtuðu því allir.
Sokki
bað Einar son sinn fara þessa ferð til Noregs, kvað hann vera
sendilegastan mann þess erindis að fara. Hann kveðst fara
mundu sem hann vildi. Einar hafði með sér tannvöru mikla og
svörð að heimta sig fram við höfðingja.
Þeir
komu við Noreg.
Þá
var Sigurður Jórsalafari konungur að Noregi. Einar kom á fund
konungs og heimti sig fram með fégjöfum og tjáði síðan mál
sitt og erindi og beiddi konung þar til fulltings að hann næði
slíku sem hann beiddi fyrir nauðsyn landsins. Konungur lét
þeim það víst betur henta.
Síðan
kallaði konungur til sín þann mann er Arnaldur hét. Hann var
góður klerkur og vel til kennimanns fallinn. Konungur beiddi
að hann réðist til þessa vanda fyrir guðs sakir og bænar hans
"og mun eg senda þig til Danmerkur á fund Össurar erkibiskups
í Lund með mínum bréfum og innsiglum."
Arnaldur
kvaðst ófús til að ráðast, fyrst fyrir sjálfs síns sakir er
hann væri lítt til fallinn og síðan að skilja við vini sína og
frændur, í þriðja stað að eiga við torsóttlegt fólk. Konungur
kvað hann því meira gott mundu eftir taka sem hann hefði meiri
skapraun af mönnum.
Hann
kveðst eigi nenna að skerast undan hans bæn "en ef þess verður
auðið að eg taki biskupsvígslu þá vil eg að Einar sverji mér
þess eið að halda og fulltingja rétt biskupsstólsins og eignum
þeim er guði eru gefnar og hegna þeim er á ganga og sé
varnarmaður fyrir öllum hlutum staðarins."
Konungur
kvað hann það gera skyldu. Einar kvaðst mundu undir það ganga.
Síðan
fór biskupsefni á fund Össurar erkibiskups og sagði honum sitt
erindi með konungsbréfum. Erkibiskup tók honum vel og reyndust
hugi við. Og er biskup sá að þessi maður var vel til tignar
fallinn vígði hann Arnald til biskups og leysti hann vel af
hendi. Síðan kom Arnaldur biskup til konungs og tók hann við
honum vel.
Einar
hafði haft með sér bjarndýri af Grænlandi og gaf það Sigurði
konungi. Fékk hann þar í mót sæmdir og metorð af konungi.
Síðan
fóru þeir á einu skipi, biskup og Einar. Á öðru skipi bjóst
Arnbjörn austmaður og norrænir menn með honum og vildu og fara
út til Grænlands.
Síðan
létu þeir í haf og greiðast eigi byrinn mjög í hag þeim og
komu þeir biskup og Einar í Holtavatnsós undir Eyjafjöllum á
Íslandi. Þá bjó Sæmundur hinn fróði í Odda. Hann fór á fund
biskups og bauð honum til sín um veturinn. Biskup þakkaði
honum og lést það þiggja mundu. Einar var undir
Eyjafjöllum um veturinn.
Það er sagt þá er
biskup reið frá skipi og menn hans að þeir áðu á bæ nokkurum
í Landeyjum og sátu úti. Þá gekk út kerling ein og hafði
ullkamb í hendi.
Hún
gekk að einum manni og mælti: "Muntu festa, bokki, tindinn í
kambi mínum?"
Hann
tók við og kvaðst mundu að gera og tók hnjóðhamar úr mal einum
og gerði að og líkaði kerlingu allvel, en það var biskup
raunar. Hann var hagur vel og er því frá þessu sagt að hann
sýndi lítillæti sitt.
Hann
var í Odda um veturinn og fór með þeim Sæmundi allvel. En til
þeirra Arnbjarnar spurðist ekki. Ætluðu þeir biskup að hann
mundi kominn til Grænlands.
Um
sumarið eftir fóru þeir biskup og Einar af Íslandi og komu við
Grænland í Eiríksfjörð og tóku menn við þeim allvel. Spurðu
þeir þá enn ekki til Arnbjarnar og þótti það undarlegt og liðu
svo nokkur sumur. Gerðist nú á umræða mikil að þeir muni týnst
hafa.
Biskup
setti stól sinn í Görðum og réðst þangað til. Var Einar honum
þá mestur styrktarmaður og þeir feðgar. Þeir voru og mest
metnir af öllum landsmönnum af biskupi.
2.
Sigurður hét maður og var Njálsson, grænlenskur maður. Hann
fór oft á haustum til fangs í óbyggðir. Hann var sægarpur
mikill. Þeir
voru fimmtán saman.
Þeir komu um sumarið
að jöklinum Hvítserk og höfðu fundið nokkurar eldstóar manna
og enn nokkurn veiðiskap.
Þá mælti Sigurður:
"Hvors eruð þér fúsari, að hverfa aftur eða fara lengra? Er
nú eigi sumars mikið eftir en fang orðið lítið."
Hásetar
kváðust fúsari aftur að hverfa og sögðu mannhættu mikla að
fara um stórfjörðu undir jöklum.
Hann
kvað það satt "en svo segir mér hugur um að eftir muni hið
meira fangið ef því náir."
Þeir
báðu hann ráða, kváðust lengi hans forsjá hlítt hafa og þó vel
gefist. Honum kveðst meira um að halda fram og svo var gert.
Steinþór
hét maður er á skipi þeirra var. Hann tók til orða: "Dreymdi
mig í nótt Sigurður," sagði hann, "og mun eg segja þér
drauminn nú. Er vér fórum á fjörðinn þennan hinn mikla þóttist
eg kominn í milli bjarga nokkurra og æpa til bjargar mér."
Sigurður
kvað draum meðallagi góðan "og skyldir þú þar eigi björg undir
fótum troða og hitta eigi í þann einangur að þú mættir eigi
munni halda."
Steinþór
var heldur æðimaður í skaplyndi og óforsjáll.
Og
er þeir sækja inn á fjörðinn þá mælti Sigurður: "Hvort er sem
mér sýnist að skip sé inn á fjörðinn?"
Þeir
kváðu svo vera. Sigurður kvað það tíðindum mundu gegna.
Héldu
nú síðan inn að og sáu að skipið var sett upp í einn árós og
gert fyrir ofan. Það var mikið hafskip. Síðan gengu þeir á
land og sáu skála og tjald skammt frá.
Þá
mælti Sigurður að þeir mundu tjalda fyrst "og er nú liðið á
dag og vil eg að menn séu kyrrrlátir og varúðgir."
Og
svo gerðu þeir.
Og
um morguninn ganga þeir og sjást um. Þeir sjá stokk einn hjá
sér og stóð í bol öx og mannshræ hjá. Sigurður kvað þann mann
viðinn hoggið hafa og hafa orðið vanmeginn af megri. Síðan
gengu þeir að skálanum og sáu þar annað mannshræ. Sigurður
kvað þann gengið hafa meðan hann mátti "og munu þessir verið
hafa þjónustumenn þeirra er í skálanum eru."
Öx
lá og hjá þessum.
Þá
mælti Sigurður: "Það kalla eg ráð að rjúfa skálann og láta
leggja út daun af líkum þeim er inni eru og ýldu er lengi mun
legið hafa. Og varist menn fyrir að verða því að þess er eigi
lítil von að mönnum verði að því mein og mjög er á mót eðli
manna þótt líkindi séu á því að menn þessir muni oss ekki illt
gera."
Steinþór
kvað slíkt undarlegt að gera sér meira fyrir en þyrfti og gekk
á hurðina en þeir rufu skálann.
Og
er Steinþór gekk út þá leit Sigurður til hans og mælti:
"Allmjög er manninum brugðið."
Hann
tók þegar að æpa og hlaupa en þeir eftir félagar hans. Hann
hleypur síðan í hamarrifu nokkura þar er engi mátti að honum
komast og þar fékk hann bana. Sigurður kvað hann of
berdreyman.
Síðan
rufu þeir skálann og gerðu eftir því sem Sigurður mælti og
varð þeim ekki mein að. Þeir sáu þar í skálanum menn dauða og
fé mikið.
Þá
mælti Sigurður: "Það sýnist mér ráð að þér hleypið holdi af
beinum þeirra í heitukötlum þeirra er þeir hafa átt og er svo
hægra til kirkju að færa. Og er það líkast að Arnbjörn muni
hér verið hafa því að skip þetta annað hið fagra er hér
stendur á landi hefi eg heyrt að hann hafi átt."
Það
var höfðaskip og steint og mikil gersemi.
Kaupskipið
var brotið mjög neðan og kvaðst Sigurður ætla að það mundi að
engum nytjum verða. Þeir taka úr sauminn en brenndu skipið og
höfðu hlaðna ferjuna úr óbyggðum, eftirbátinn og höfðaskipið.
Þeir
komu í byggðina og fundu biskup í Görðum og sagði Sigurður
honum tíðindin og fjárfundinn.
"Nú
kann eg eigi annað að sjá," sagði hann, "en það fé þeirra muni
best komið er beinum þeirra fylgir og ef eg á nokkuru ráð þá
vil eg að svo sé."
Biskup
kvað hann vel hafa með farið og viturlega og það mæltu allir.
Mikið
fé fylgdi líkum þeirra. Biskup kvað gersemi mikla vera
höfðaskipið. Sigurður kvað og það sannlegast að það færi til
staðarins fyrir sálum þeirra. Öðru fé skiptu þeir með sér er
fundið höfðu að grænlenskum lögum.
Og
er þessi tíðindi komu til Noregs þá spurði það sá maður er
Össur hét og var systurson Arnbjarnar. ...og fleiri menn voru
þeir á því skipi er sína frændur höfðu misst og væntu til
greiðslu um féið.
Þeir
komu í Eiríksfjörð og sóttu menn til fundar við þá og slógu
kaupum. Síðan tóku menn sér vistir. Össur stýrimaður fór í
Garða til biskups og var þar um veturinn.
Í
Vestribyggð var þá annað kaupskip. Þar var Kolbeinn
Þorljótsson, norrænn maður. Hinu þriðja skipi réð sá maður er
Hermundur hét og var Koðránsson og Þorgils bróðir hans og
höfðu mikla sveit manna.
3.
Um veturinn kom Össur að máli við biskup að hann ætti þangað
févon eftir Arnbjörn frænda sinn og beiddi biskup þar gera
greiða á bæði fyrir sína hönd og annarra manna. Biskup kvaðst
fé tekið hafa eftir grænlenskum lögum eftir slíka atburði,
kvaðst þetta eigi gert hafa með einræði sitt, kvað það
maklegast að það fé færi þeim til sáluhjápar er aflað höfðu og
til þeirrar kirkju er bein þeirra voru að grafin, sagði það
manndómsleysi að kalla nú til fjár þess.
Síðan
vildi Össur eigi vera í Görðum með biskupi og fór til
sveitunga sinna og héldu sig svo allir samt um veturinn.
Um
vorið bjó Össur mál til þings þeirra Grænlendinga og var það
þing í Görðum. Kom þar biskup og Einar Sokkason og höfðu þeir
fjölmenni mikið. Össur kom þar og skipverjar hans.
Og
er dómur var settur þá gekk Einar að dómi með fjölmenni og
kveðst ætla að þeim mundi erfitt að eiga við útlenda menn í
Noregi ef svo skyldi þar. "Viljum vér þau lög hafa er hér
ganga," sagði Einar.
Og
er dómurinn fór út náðu Austmenn eigi málum fram að koma og
stukku frá. Nú líkar Össuri illa, þykist hafa af óvirðing en
fé ekki og varð það hans úrræði að hann fer til þar er skipið
er það hið steinda og hjó úr tvö borð, sínu megin hvort upp
frá kilinum. Eftir það fór hann til Vestribyggðar og hitti þá
Kolbein og Ketil Kálfsson og sagði þeim svo búið.
Kolbeinn
kvað ósæmd til tekna enda sagði hann úrræðið eigi gott.
Ketill
mælti: "Fýsa vil eg þig að þú ráðist hingað til vor því að eg
hefi spurt fastmæli biskups og Einars en þú munt vanfær að
sitja fyrir tilstilli biskups en framkvæmd Einars og verum
heldur allir saman."
Hann
kvað það og líklegast að það mundi af ráðast.
Þar
var í sveit með þeim kaupmönnum Ísa-Steingrímur.
Össur
fór þá aftur til Kiðjabergs. Þar hafði hann áður verið.
4.
Biskup varð reiður mjög er hann spurði að spillt var skipinu
og kallar til sín Einar Sokkason og mælti: "Nú er til þess að
taka er þú hést með svardaga er vér fórum af Noregi að refsa
svívirðing staðarins og hans eigna við þá er það gerðu. Nú
kalla eg Össur hafa fyrirgert sér er hann hefir spillt eign
vorri og sýnt oss í öllum hlutum óþekktarsvip. Nú er ekki að
dyljast við að mér líkar eigi svo búið og eg kalla þig eiðrofa
ef kyrrt er."
Einar
svarar: "Eigi er þetta vel gert herra en mæla munu það sumir
að nokkur vorkunn sé á við Össur, svo miklu sem hann er
sviptur, þótt eigi sé vel í höndum haft þá er þeir sáu góða
gripi er frændur þeirra höfðu átt og náðu eigi. Og veit eg
varla hverju eg skal hér um heita."
Þeir
skildu fálega og var reiðisvipur á biskupi.
Og
þá er menn sóttu til kirkjumessu og til veislu á Langanes var
biskup þar og Einar að veislunni. Margt fólk var komið til
tíða og söng biskup messu. Þar var kominn Össur og stóð undir
kirkju sunnan og við kirkjuvegginn og talaði sá maður við hann
er Brandur hét og var Þórðarson, heimamaður biskups.
Þessi
maður bað Össur vægja til við biskup "og vænti eg," sagði
hann, "að þá muni vel duga en nú agir við svo."
Össur
kvaðst ekki fá það af sér svo illa sem við hann var búið. Og
áttu þeir nú um þetta að tala.
Þá
gengu þeir biskup frá kirkju og heim til húsa og var Einar þar
í göngu.
Og
er þeir komu fyrir skáladyrnar þá snerist Einar frá fylgdinni
og gekk einn í brott til kirkjugarðsins og tók öxi úr hendi
tíðamanni einum og gekk suður um kirkjuna. Össur stóð þar og
studdist á öxi sína. Einar hjó hann þegar banahögg og gekk inn
eftir það og voru þá borð uppi. Einar steig undir borðið gegnt
biskupi og mælti ekki orð.
Síðan
gekk hann Brandur Þórðarson í stofuna og fyrir biskup og
mælti: "Er nokkuð tíðinda sagt yður herra?"
Biskup
kvaðst eigi spurt hafa "eða hvað segir þú?"
Hann
svarar: "Sígast lét nú einn hér úti."
Biskup
mælti: "Hver veldur því eða hver er fyrir orðinn?"
Brandur
kvað þann nær er frá kunni að segja.
Biskup
mælti: "Veldur þú Einar líftjóni Össurar?"
Hann
svarar: "Því veld eg víst."
Biskup
mælti: "Eigi eru slík verk góð en þó er vorkunn á."
Brandur
bað að þvo skyldi líkinu og syngja yfir. Biskup kvað mundu
gefa tóm til þess og sátu menn undir borðum og fóru að öllu
tómlega og fékk biskup svo fremi menn til að syngja yfir
líkinu en Einar bað þess og kvað það sama að gera það með
sæmd.
Biskuð
kvaðst ætla að það mun réttara að grafa hann eigi að kirkju
"en þó við bæn þína skal hann hér jarða að þessi kirkju að
eigi er heimilisprestur."
Og
fékk hann eigi til fyrr kennimenn yfir að syngja en áður var
um lík búið.
Þá
mælti Einar: "Nú hefir orðið í stökki brang og ekki lítt af
yðru tilstilli en hér eiga þó hlut í ofsamenn miklir og get eg
að stórir úfar rísi á með oss."
Biskup
kvaðst vænta að menn munu þessum ofsa af sér hrinda en unna
sæmdar fyrir mál þetta og umdæmis ef eigi væri með ofsa að
gengið.
5.
Tíðindi þessi spurðust og fréttu það kaupmenn.
Þá
mælti Ketill Kálfsson: "Ekki fór fjarri getu minni að honum
mundi höfuðgjarnt verða."
Maður
hét Símon, frændi Össurar, mikill maður og sterkur. Ketill
kvað vera mega ef Símon fylgdi atgervi sinni "að hann mun muna
dráp Össurar frænda síns."
Símon
kvaðst þar eigi mundu ferleg orð um hafa.
Ketill
lét búa skip þeirra og sendi menn á fund Kolbeins stýrimanns
og sagði honum tíðindin "og segið honum svo að eg skal fara
með máli á hendur Einari því mér eru kunnig grænlensk lög og
er eg búinn til við þá. Höfum vér og mikinn liðskost ef að oss
kemst."
Símon
kvaðst vilja Ketils ráðum fram fara. Síðan fór hann og hitti
Kolbein, sagði honum vígið og þar með orðsending Ketils og
þeir skyldu snúast til liðveislu við þá úr Vestribyggð og
sækja til þings þeirra Grænlendinga. Kolbeinn kvaðst koma
mundu að vissu ef hann mætti og kvaðst vilja að Grænlendingum
yrði það eigi hagkeypi að drepa menn þeirra.
Ketill
tók þegar mál af Símoni og fór með nokkura sveit manna en
sagði að þeir kaupmenn skyldu halda skjótt eftir "og hafið
varning með yður."
Kolbeinn
fór þegar er honum komu þessi orð, bað og félaga sína fara til
þings og kveðst þá hafa svo mikla sveit að óvíst væri að
Grænlendingar sætu yfir hlut þeirra. Nú hittust þeir Kolbeinn
og Ketill og báru ráð sín saman. Hvortveggji þeirra var gildur
maður. Nú fóru þeir og bægði þeim veður og komast þó fram og
höfðu mikla sveit manna en þó minni en þeir hugðu.
Nú
komu menn til þings. Sokki var þar kominn Þórisson. Hann var
vitur maður og var þá gamall og mjög tekinn til að gera um mál
manna. Hann gengur á fund þeirra Kolbeins og Ketils og kvaðst
vilja leita um sættir.
"Vil
eg bjóðast til," segir hann, "að gera í milli yðvar. Og þótt
mér sé meiri vandi á við Einar son minn þá skal það þó um gera
er mér og öðrum vitrum mönnum líst nær sanni."
Ketill
kvaðst ætla að þeir mundu málum fram halda til málsfyllingar
en fyrirkveðast eigi að taka sættir "en þó er ört að gengið
við oss en höfum ekki vanist því hér til að minnka vorn hlut."
Sokki
kveðst ætla að þeir munu eigi jafnt að vígi standa og kvað
óvíst að þeir fengju meiri sæmd þó hann dæmdi eigi.
Kaupmenn
gengu að dómi og hafði Ketill mál frammi á hönd Einari.
Það
mælti Einar: "Það mun víða spyrjast ef þeir bera oss hér
málum" og gekk að dóminum og hleypir upp og fengu þeir eigi
haldið.
Þá
mælti Sokki: "Kostur skal enn þess er eg bauð, að sættast og
geri eg um málið."
Ketill
kvaðst ætla að það mundi nú ekki verða "er þú leggur til
yfirbóta það er þó er hinn sami ójafnaður Einars um þetta mál"
og skildu að því.
En
því komu kaupmenn eigi úr Vestribyggð til þings að þá var
andviðri er þeir voru búnir með tveim skipum.
En
að miðju sumri skyldi sætt gera á Eiði. Þá komu þeir kaupmenn
vestan og lögðu að við nes nokkuð og hittust þeir þá allir
saman og áttu stefnur.
Þá
mælti Kolbeinn að eigi skyldi svo nær hafa gengið um sættirnar
ef þeir hefðu allir samt verið "en það þykir mér nú ráð að vér
förum allir til þessa fundar með slíkum föngum sem til eru."
Og
svo var að þeir fóru og leyndust í leynivogi einum skammt frá
biskupsstólnum.
Það
bar saman að biskupsstólinum, að hringdi til hámessu og það að
Einar Sokkason kom. Og er kaupmennirnir heyrðu þetta þá sögðu
þeir að mikla skyldi gera virðing til Einars að hringja skal í
mót honum og kváðu slík mikil endemi og urðu illa við.
Kolbeinn
mælti: "Verðið eigi illa við þetta því að svo mætti að berast
að þetta yrði að líkhringingu áður kveld kæmi."
Nú
komu þeir Einar og settust niður í brekku einni. Sokki lét
fram gripi til virðingar og þá er til gjalds voru ætlaðir.
Ketill
mælti: "Það vil eg að við Hermundur Koðránsson virðum
gripina."
Sokki
kvað svo vera skyldu.
Símon
frændi Össurar sýndi á sér óþekktarsvip og reikaði hjá meðan
gripagjaldið var sett. Síðan var fram borin spangabrynja ein
forn.
Símon
mælti þá: "Svívirðlega er slíkt boðið fyrir slíkan mann sem
Össur var" og kastaði brynjunni á völlinn á burt og gekk upp
að þeim er þeir sátu í brekkunni.
Og
er það sáu þeir Grænlendingar þá spretta þeir upp og horfðu
forbrekkis og í móti honum Símoni. Og því næst gekk Kolbeinn
upp hjá þeim er þeir horfðu allir frá og slæst á bak þeim og
fór einn frá sínum mönnum. Og var það jafnsnemma að hann komst
á bak Einari og hjó með öxi milli herða honum og Einars öx kom
í höfuð Símoni og fengu báðir banasár.
Einar
mælti er hann féll: "Slíks var að von."
Síðan
hljóp Þórður fóstbróðir Einars að Kolbeini og vildi höggva
hann en Kolbeinn snaraðist við honum og stakk fram
öxarhyrnunni og kom í barkann Þórði og hafði hann þegar bana.
Síðan slær í bardaga með þeim. Biskup sat hjá Einari og
andaðist hann í knjám honum. Steingrímur hét maður er það
mælti að þeir skyldu gera svo vel að berjast eigi og gekk á
milli með nokkura menn en hvorirtveggju voru svo óðir að
Steingrímur var lagður sverði í gegnum í þessi hríð. Einar
andaðist uppi á brekkunni við búð Grænlendinga.
Og
nú urðu menn sárir mjög og komust þeir Kolbeinn til skips með
þrjá sína menn vegna og fóru síðan yfir Einarsfjörð til
Skjálgsbúða. Þar voru kaupskipin og voru þá mjög í búnaði.
Kolbeinn
kvað í hafa gerst nokkura róstu "og vil eg ætla að
Grænlendingar uni nú eigi betur við en áður."
Ketill
mælti: "Sannyrði gafst þér Kolbeinn," sagði hann, "að vér
mundum heyra líkhringinguna áður vér færum í burt og ætla eg
að hann Einar sé dauður borinn til kirkju."
Kolbeinn
kvaðst heldur þannig hafa að stutt.
Ketill
mælti: "Þess er von að Grænlendingar muni sækja á vorn fund og
kalla eg ráð að menn haldi á búnaði sínum eftir föngum og séu
allir á skipum um nætur."
Og
svo gerðu þeir.
Sokki
harmaði mjög þessi tíðindi og bað menn fulltingis að veita sér
vígsgengi.
6.
Hallur hét maður. Hann bjó að Sólarfjöllum, vitur maður og
góður bóndi. Hann var í liði með Sokka og kom síðast með sínu
liði.
Hann
mælti til Sokka: "Ekki vænleg líst mér þín ætlan að leggja
smáskipum að stórskipum við slíkan viðbúnað sem eg hygg að
þeir munu hafa. En eg veit eigi hversu traust lið er þú hefir
en allir vaskir menn munu vel gefast en hinir munu hlífast
meir, og verða höfuðsmenn fyrir það uppgefnir og horfir þá enn
þunglegar vor málahlutur en áður. Nú sýnist mér ráð ef menn
skulu að leggja að eiðar fari fram að hver maður skuli
annaðhvort hér falla eða hafa sigur."
En
við þessu orð Halls dignuðu menn mjög.
Sokki
mælti: "Eigi munum vér þó skilja við þetta, að ósett sé
málunum."
Hallur
kvaðst mundu leita um sættir milli þeirra og kallaði á
kaupmenn og mælti: "Hvort skal mér fritt að ganga á fund
yðvarn?"
Þeir
Kolbeinn og Ketill svara að honum skyldi fritt. Síðan hitti
hann þá og lét nauðsyn að málum væri sett eftir slík
stórvirki. Þeir kváðust nú búnir við hvoru sem aðrir vildu,
kváðu af þeim landsmönnum allan þennan ójafnað staðið hafa "en
nú er þú sýnir svo mikla góðgirnd þá unum vér því að þú gerir
í milli vor."
Hann
kvaðst eftir því gera mundu og dæma er honum sýndist
réttlegast hversu sem hvorum líkaði. Síðan var þetta fyrir
Sokka borið. Hann kveðst og mundu una umdæmi Halls. Kaupmenn
skyldu um nætur að búnaði sínum vera og kváðu Sokka ekki annað
líka en þeir yrðu í burtu sem fyrst "en ef þeir seinka búnað
sinn og gera mér skapraun í því þá er vís von að þeir skulu
bótalausir ef þeir verða teknir."
Nú
skildu þeir að því og var á sáttarfund kveðið.
Ketill
mælti:" Ekki horfir skjótlega búnaður vor en vistföng þverra
heldur og er það mitt ráð að leita eftir vistunum og veit eg
hvar sá maður býr er mikinn mat á og kalla eg ráð að sækja
eftir."
Þeir
kváðust þess albúnir.
Síðan
hlupu þeir upp eina nátt frá skipum, þrír tigir manna saman,
allir vopnaðir, og komu að bænum og var þar autt allt.
Þórarinn hét bóndi sá er þar bjó.
Ketill
mælti: "Eigi hefir mitt ráð vel gefist" og fara síðan í burt
frá bænum og ofan á leið til skipa og var þar hrísótt er þeir
fóru.
Þá
mælti Ketill: "Syfjar mig," sagði hann, "og verð eg að sofa."
Þeir
kváðu það ekki mjög ráðlegt en þó lagðist hann niður og
sofnaði en þeir sátu yfir.
Litlu
síðar vaknaði hann og mælti: "Mart hefir fyrir mig borið. Hvað
mun varða þótt vér kippum upp hríslu þessi er hér er undir
höfði mér?"
Þeir
kipptu upp hríslunni og var þar undir jarðhús mikið.
Ketill
mælti: "Vitum fyrst hvað hér er fanga."
Þeir
fundu þar sex tigi sláturgripa og tólf vættir smjörs, skreið
mikla. "Vel er það," sagði Ketill, "að eg hefi eigi villt upp
borið fyrir yður."
Nú
fara þeir til skips með feng sinn.
Nú
líður að sáttarfundinum og komu hvorirtveggju til þess fundar,
kaupmenn og landsmenn.
Þá
mælti Hallur: "Sú er sáttargerð mín yðvar í milli að eg vil að
á standist víg Össurar og Einars en fyrir manna minna mun koma
sektir Austmanna, að þeir skulu hér ekki eiga vist né væri.
Þau víg skulu og jöfn vera, Steingríms bónda og Símonar, Kráks
austmanns og Þorfinns Grænlendings, Víghvats austmanns og
Bjarnar Grænlendings, Þóris og Þórðar. Nú er einn óbættur
vor maður er Þóarinn heitir, ómegðarmaður. Hann skal
fé bæta."
Sokki
hvað sér þungt gerðir líka og svo öðrum Grænlendingum er
þannig fór um mannjafnað. Hallur kvaðst ætla að þar muni þó
staðar nema hans ummæli og við það skildu þeir.
Síðan
rak ís að og þakti alla fjörðu og hugðu Grænlendingar þá gott
til ef þeir mættu taka þá og þeir færu eigi svo burt sem mælt
var. En við það sjálft að mánaðarmótið kom þá rak í burt allan
ísinn og gaf kaupmönnum burt af Grænlandi og skildu við það.
Þeir
komu við Noreg. Kolbeinn hafði haft einn hvítabjörn af
Grænlandi og fór með dýrið á fund Haralds konungs gilla og gaf
honum og tjáði fyrir konungi hversu þungs hlutar Grænlendingar
voru af verðir og færði þá mjög í róg. En konungur spurði
annað síðar og þótti honum Kolbeinn hafa fals fyrir sig borðið
og komu engi laun fyrir dýrið. Síðan hljóp Kolbeinn í flokk
með Sigurði slembidjákn og gekk inn að Haraldi konungi gilla
og veitti honum áverka. Og síðan er þeir fóru fyrir Danmörk og
sigldu mjög en Kolbeinn var á eftirbáti en veður hvasst þá
sleit frá bátinn og drukknaði Kolbeinn.
En
þeir Hermundur komu til Íslands til ættjarða sinna.
Og
lýkur þar þessi sögu.