Hálfdanar
saga Brönufóstra.
I. KAPÍTULI
HRINGR er konungr nefndr, er réð fyrir
Danmörku Hann var vitr ok vinsæll. Hann átti drottningu, er
Signý hét. Hún var dóttir Úlfheðins konungs af
Reiðgotalandi. Hún var allra kvenna vænst ok vitrust. Hringr
konungr ól bráðliga við henni þrjú börn, sonu tvá ok eina
dóttur, er Ingibjörg hét. Hún var prýdd öllum kvenligum
listum. Svá var ok skær hennar ásjóna sem skínanda gull, ok
at öllu var hún svá sköpuð sem hverr mundi sik kjósa vilja.
Synir Hrings konungs hétu Hálfdan ok Ásmundr. Þeir váru
fríðir sýnum. Þó var Hálfdan fyrir þeim um alla hluti.
Ásmundr var þá tíu vetra, en Hálfdan níu, er hér var komit
sögunni. Konungr lét dóttur sinni skemmu reisa. Þat hús var
gert með miklum hagleik. Konungsdóttur þjónuðu tólf
skemmumeyjar, ok váru þær jarla dætr ok hertuga. Konungr
unni harðla mikit dóttur sinni. Stendr nú hennar líf með
þvílíkum blóma sem fyrr var sagt. Var konungr mjök gamlaðr.
Jarl er nefndr Þorfiðr. Hann var í
ríki konungs ok einn hans mesti vinr ok honum hollr ok trúr
í öllum ráðum. Jarl var manna vitrastr, ok því lét konungr
hann jafnan með hirðinni vera. Hann fóstraði konungsbörnin
ok unni þeim harðla mikit.
Jarl var einn með konungi, er Þórir
hét. Hann var kallaðr inn sterki. Hann var svá sterkr, at
engi var sterkari í ríkinu. Jarl var landvarnarmaðr konungs.
Þat hafði ein flagðkona lagt á Þóri jarl, at hann mátti eigi
mannsblóð sjá. Þó var hann mikils metinn af konungi. Hann
sat þar optast, er á Fjóni hét.
Eina nótt bar svá til, þá er Ingibjörg
lá í sæng í skemmu sinni ok svaf, at hún lét illa í svefni,
ok eptir langan tíma liðinn vaknaði hún. Skemmumeyjar hennar
spurðu, hvat hana hafði dreymt, en hún vildi eigi segja
þeim. Annan dag eptir kom Þorfiðr jarl í skemmuna ok settist
niðr hjá konungsdóttur. Þau taka tal sín á milli. Ingibjörg
mælti: "Ek vil segja þér draum minn, fóstri." "Hversu er
hann?" segir jarl. Hún svarar: "Þat er upphaf í draumi
mínum, at ek þóttumst úti stödd, ok varð mér litit til hafs.
Þar sá ek dökkva nokkurn, ok var fyrst fjarri mér, en þó
færðist mér hann nær ok nær. Um síðir sá ek, at þetta váru
skip mörg ok urðu hér landföst, ok af þeim runnu ótal varga
ok stefndu hingat til borgarinnar. Tveir melrakkar runnu
fyrir vörgunum, ok váru báðir óþokkaligir. Öll váru þessi
kvikendi grimmlig. Þau létu ekki ógert ok rifu bæði menn ok
hesta ok allt þat, er þeir náðu. Ok þar kom at síðustu, at
þeir sóttu at þér, fóstri minn, ok at föður mínum, ok í því
vaknaða ek, ok ráð nú drauminn, fóstri minn," segir
Ingibjörg. Jarl tók til máls: "Þessi draumr er auðráðinn,"
segir hann. "Oss mun skjótt koma hersaga, en þá vil ek eigi
ráða hann lengr." Fell þar niðr tal þeira. Gekk jarl í burt.
Eitt kveld bar svá til, at konungr sat yfir drykkjuborðum,
at upp lukust hallardyrr. Gengu þar inn tíu menn. Kenndi
konungr þar Þóri jarl ok hans kumpána. Konungr spurði
tíðenda. Jarl segir, at víkingar váru við land komnir, þeir
er ekki létu ógert. Konungr spurði, hvat þeir hétu. Jarl
segir, at annarr þeira hét Sóti, en annarr Snækollr, --
"Sóti ferr þess erendis, at hann vill biðja dóttur þinnar."
Konungr spurði, hversu Sóti væri at sjá. Jarl svarar: "Sóti
er bölvaðr berserkr. Hann er hálflitr. Er hann öðrum megin
blár, en öðrum megin rauðr. Hann hefir ekki klæði á búknum.
Hann er sköllóttr um allt höfuðit, nema eitt hár stendr upp
ór miðjum hausi hans." Konungr mælti: "Heldr munu vér þá
berjast en gifta þeim manni dóttur vára." Allir fýstu þess
heldr, þó at konungr hefði eigi lið við. Þeir víkingarnir
höfðu fengit konungi tveggja daga frest at safna liði, ok
fekk konungr lítit lið, af því at tíminn var stuttr, ok fekk
hann alls þrjú hundruð manna.
Þat sama kveld, er bardaginn skyldi
vera eptir um morguninn, mælti Hálfdan við Ásmund, bróður
sinn: "Þat vilda ek, bróðir, at vit færum ofan til strandar
ok fyndum vit víkingana, því at mér er allmikil forvitni á
at finna þá ok sjá Sóta." Ásmundr mælti: "Þangat skal ek
aldri koma, því at ek veit, at skjótt verð ek drepinn, ef ek
kem þar" Hálfdan mælti: "Þat vissa ek, at þú mundir ragr
vera, því at þú þorir hvergi þik at hræra." Ásmundr mælti
þá: "Fylgja mun ek þér, ef þú ert einráðinn í at fara.
Hálfdan mælti: "Nú gerir þú vel, ok förum vit í stað."
I. KAPÍTULI
Eptir þetta fóru þeir bræðr ok léttu
eigi fyrr en þeir kómu til landtjalda Sóta. Hálfdan gekk
fyrir Sóta ok kvaddi hann virðuliga. Sóti tók honum vel.
Hálfdan mælti: "Þat er þó satt at segja, at þú ert tíguligr
maðr, Sóti, ok slíka vilda ek marga mína mága ok þú ert."
"Þú ert vel viti borinn sveinn," segir Sóti, "ok kannt
glöggt at sjá mann á velli, ok mundir þú eigi auðnulauss, ef
þú kæmir þér í sveit með mér." Hálfdan svarar: "Gæfuskort
mun ek til þess hafa at vera hjá svá góðum höfðingja sem þú
ert, Sóti minn." Sóti mælti:"Þat vilda ek, at þú færir eigi
gjafarlauss í burtu, eða hvar er Hundi, féhirðir minn?" "Hér
em ek," segir Hundi. "Fá þú þessum sveini þrjár merkr
silfrs." Hundi gerir svá. Halfdan þakkar Sóta ok ferr síðan
út ór tjaldinu. Ásmundr, bróðir hans, hafði staðit úti fyrir
tjaldinu, á meðan Hálfdan hafði inni verit. Gengu þeir nú
heim til hallar. Segir Hálfdan Þorfinni jarli allt af ferðum
sínum ok fær honum í hönd féit. Jarl lét vel yfir þessi
ferð.
Um morguninn eptir bjóst konungr til
bardaga. Þrjú váru hlið á borginni, ok ætlaði konungr at
verja borgina. Skipaði hann Þorfinni jarli at verja eitt
borgarhliðit, en annat varði Þórir jarl inn sterki, en
konungr sjálfr it þriðja, ok hafði hverr þeira hundrað
manna. Konungssynir váru báðir hjá Þorfinni jarli í
bardaganum. Nú skal segja frá þeim Sóta ok Snækolli, at þeir
skipta svá liði, at Sóti skal stríða í móti konungi,
Snækollr í móti Þóri jarli, en þriðjungr liðs móti Þorfinni
jarli. Ganga víkingar nú frá skipum ok bíta í skjaldarrendr.
Tekst þar bardagi ákafr. Sóti gekk hart fram, þar er konungr
er fyrir. Snækollr sótti fast at Þóri jarli, svá at hann hjó
á báðar hendr. Þórir jarl gekk hart fram í fyrstu. Því næst
hjó Snækollr til fylgdarmanns Þóris jarls. Hann fekk þegar
bana. En þegar jarl sá blóðit, hljóp jarl ór borgarhliðinu
ok inn í borgina. Snækollr gekk þegar inn í hliðit með sína
menn ok svá í borgina ok drepr þar Þóri jarl. Þetta sér
Þorfiðr jarl ok snýr þegar í móti Snækolli með nokkura menn,
en Hálfdan varði á meðan þat hlið, er jarl hafði áðr varit.
Nú var bardagi inn harðasti. Jarl sér þá, at Sóti sótti fast
at konungi ok víkr þangat til, ok í því hjó Sóti til
konungs. Jarl brá við skildi, ok klauf Sóti hann allan at
endilöngu, ok kom sverðit á fót konungi, svá at af tók. Þá
fell konungr. Jarl var bæði sárr ok móðr ok fellr í valinn
um síðir. Þá var svá myrkt af nótt, at hvergi sá frá sér.
Engi stóð uppi af konungsmönnum. Víkingar gengu til skipa,
bæði móðir ok sárir. Drekka þeir lengi áfram um kveldit, en
fóru síðan at sofa ok tóku á sik náðir.
III. KAPÍTULI
Nú er at segja frá Þorfinni jarli, at
hann ríss upp í valnum. Hann tók fyrir brjóst konungi ok
fann, at hann var dauðr. Hann gekk þá þangat, er þeir
Hálfdan ok Ásmundr lágu. Hann sér, at Ásmundr var dauðr.
Hann spyrr, hvárt Hálfdan mætti nokkut mæla. Hann kvað eigi
trauða til þess. Jarl spyrr, hvárt hann væri eigi sárr.
Hálfdan kveðst eigi sárr vera, --"en fell ek af mæði," sagði
hann, "eða hvat kanntu at segja mér til Ásmundar, bróður
míns?" Jarl svarar: "Hann er nú dauðr." , "Vissa ek þat,"
segir Hálfdan, "at hann var ekki at manni." Jarl bar Hálfdan
ór valnum, því at hann var mjök stirðr, svá at hann mátti
eigi ganga. Jarl gekk til skemmu Ingibjargar, en er hún sá
jarl, fagnaði hún honum vel ok spurði tíðenda. Jarl segir
konung ok Ásmund, bróður hennar, dauðan ok allir borgarmenn.
Ingibjörg varð mjök hrygg við ok grét. Jarl segir annat
betra en at gráta. Jarl kvað nú skemmumeyjar hennar verða at
skilja við hana. Jarl tók þá Ingibjörgu ok berr hana á hendi
sér ok Hálfdan öðrum megin, gengu síðan til skógar, ok finnr
fyrir sér lítinn bæ ok klappar á dyrum. Kona gekk þar út ok
heilsar jarli. Hann tekr vel kveðju hennar. Sjá kona hét
Gríma. Jarl mælti þá: "Þat vilda ek, Gríma," segir hann, "at
þú takir við börnum þessum ok geymir, þar til er ek kem
eptir þeim, því at ek veit, at þau eru hér geymd fyrir
víkingunum. Eru hér þrjár merkr silfrs, er ek vil gefa þér."
Hún tók við hvárutveggja, fénu ok börnunum, en jarl fór heim
til borgar ok lagðist niðr í valinn. Engi maðr varð varr við
hans ferð.
Sóti ok hans menn vakna snemma um
morguninn ok hugðu gott til konungsdóttur. Gengr hann þegar
frá skipunum ok hans menn allir til borgarinnar. Ok er þeir
koma þar, rannsaka þeir valinn ok finna hvergi annan
konungsson. Þeir sjá Þorfinn jarl ok spurðu, hvárt hann
vissi ekki til annars konungssonar, en hann kveðst ekki til
hans vita. Sóti hafði farit til skemmu Ingibjargar ok kom
aptr ok sagði hana á burtu ok kvað jarl til barnanna vita.
Jarl kveðst eigi til þeira vita, en Sóti lést mundu aflima
hann, ef hann vildi eigi segja til barnanna. Jarl kvaðst
eigi segja mundu. Sóti vildi eigi at heldr drepa jarl. Sóti
tók þá undir sik bæði ríkit ok þegna. Gerðist hann þá
konungr í mörku, þótt þat væri illa fengit. Þjónuðu honum ok
menn heldr af hræðslu en góðvilja. Jarl var hljóðr þann
vetr. Lét Sóti leita þeira systkina, ok fundust þau ekki, en
þegar farit var í nánd bæ Grímu, þá laust ávallt á hríð, ok
urðu menn Sóta aptr at snúa.
Einn morgun snemma gengr jarl, svá at
engi vissi, til bæjar Grímu. En er hann kom, stóð hún úti ok
hjá henni bæði börnin. Hún heilsaði jarli glaðliga. Hann tók
því vel. Þau systkin urðu þá harðla fegin fóstra sínum ok
kysstu hann. Jarl kvað nú börnin mundu verða at skilja við
Grímu ok kvaddi hana. Gekk hann nú burt með börnin, þar til
er hann kom til sjóvarstrandar. Þar sá Hálfdan skipaflota.
Jarl átti þar eitt skip ok kvað Hálfdan skyldu þat eiga ok
fjárhlut, -- "ok skaltu fara til Bjarmalands til Óttars
jarls, bróður míns, ok segja, at hann taki við þér fyrir mín
orð, en ef hann er tregr til, þá fá honum gull þetta til
jartegna, ok mun hann þá við þér taka." Hálfdan mælti: "Þat
vil ek nú, fóstri minn, at þú færir með mér." Jarl neitti
því. Minntist hann þá við þau systkin ok gekk heim síðan, en
Hálfdan fór á skip með Ingibjörgu ok helt í haf, ok byrjaði
þeim vel, tók Bjarmaland. Hann gekk frá skipi með öllum
mönnum sínum ok til hallar jarls. Hálfdan gekk fyrir jarl ok
kveðr hann. Jarl tók honum vel ok spurði tíðenda. Hálfdan
segir þá sem var, at Hringr konungr var andaðr ok þat með,
at Þorfiðr jarl hafði sent hann þangat til halds ok trausts.
Jarl lét seinliga við því. Þá fekk Hálfdan jarli gullit.
Jarl mælti þá: "Mikit þykkir bróður mínum undir, at ek taki
við þér, enda skal ek ok svá gjarna gera." Setti jarl þá
Hálfdan it næsta sér, en Ingibjörgu var fylgt til skemmu
dóttur jarls, er Þóra hét. Hún var bæði væn ok vitr.
IV. KAPÍTULI
Einn dag gekk Hálfdan fyrir jarl ok
kveðr hann. Jarl tók því vel ok spyrr, hvat undir kveðju sé.
Hálfdan segist vilja halda fyrir land fram. Jarl fekk honum
þrjú skip ok dreka mikinn inn fjórða. Skip þessi váru vel
skipuð at mönnum ok vápnum. Hálfdan þakkaði jarli þessa gerð
ok tók orlof af honum. Fór hann síðan til skipa ok
Ingibjörg, systir hans, með honum. Þá var Hálfdan tólf
vetra, er hann lét frá landi ok í haf. Helt hann víða um
sumarit. En er haustaði, vildi hann halda aptr til
Bjarmalands. Kómu þá á fyrir honum þokur ok hafvillur, ok
rakst hann um haf innan. Þá gerði at þeim stórviðri svá
mikit, at skipin öll týndust nema dreki Hálfdanar, ok lét
hann reka at honum marga snarvölu. Ok er þetta var gert,
rekr drekann at björgum stórum ok upp á sand sléttan.
Hálfdan segir, at þeir munu þar um búast, en þeir báðu hann
fyrir sjá. Þeir setja þá upp drekann. Viðr var þar rekinn
mikill á sandinn, ok taka þeir þar til skálasmíðar, ok var
skjótt algerr. Hálfdan gengr á jökla jafnan ok nokkurir menn
með honum, en sumir váru eptir hjá Ingibjörgu við skála.
Menn Hálfdanar spurðu, hvat landi þetta væri. Hálfdan kvað
þá mundu vera komna at Hellulands óbyggðum.
Einn dag gekk Hálfdan einn á jökla at
afla fanga. Hann fór þann dag allan. Um síðir kom hann at
einstigi nokkuru. Hann hafði öxi eina í hendi, er Óttarr
jarl hafði gefit honum. Hálfdan gekk í einstigit. Spor váru
klöppuð í berginu, en í milli sporanna var eigi skemmra en
fjögra álna. Hálfdan krækti axarhyrnunni upp í sporin ok las
sik svá upp eptir skaptinu, þar til er hann komst upp á
bjargit. Þar sá hann helli stóran ok í bjartan eld. Hann
gengr at hellisdyrum ok sér, at tvau tröll sátu við eldinn,
annat kvensvipt, en annat karlsvipt, ok höfðu soðketil í
milli sín. Þar var í bæði hrossa slátr ok manna. Karl hafði
krók í nefinu, en kerling hring. Þat var gaman þeira, at
hann krækti króknum í hringinn, ok var þá upp á þeim ýmsir
endarnir, en þá krókrinn slapp ór hringnum, fekk kerling
bakfall. Hún mælti þá: "Eigi vil ek þetta gaman hafa,
Járnnefr minn sæll." , "Svá skal vera, Sleggja mín," segir
hann, ok höfðu þá lokit ór katlinum. Járnnefr tekr þá til
orða: "Er nokkut eptir, Sleggja," segir hann, "af þeim
hálfum þriðja tigi manna, er ek seidda hingat í fyrra vetr?"
Hún segir alllítit um þat. Hún gekk þá innar eptir hellinum
ok kom svá aptr, at hún hafði sinn mann undir hvorri hendi
sér, ok leggr niðr hjá eldinum ok segir, at eigi váru fleiri
eptir. Hálfdan sér nú, at þetta váru röskligir menn ok svá
líkir, at hvárigan mátti þekkja frá öðrum, ok ætlaði
Hálfdan, at þeir væru tvíburar. Hálfdan snarar þá inn í
hellinn ok at tröllkarlinum ok hjó á háls honum með öxinni,
svá at af tók höfuðit, en hann sitr sem áðr. Kerling sprettr
þá upp ok mælti: "Þat er vel, Hálfdan," segir hún, "at vit
höfum fundist." Hann hefir sik nú undan, en hún sækir eptir,
þar til er hún náði saxi einu. Hún sótti at honum fast, en
hann varðist vel. Sleggja kastar saxinu ok hleypr undir
Hálfdan. Þeira glíma var hörð ok löng, ok rak Sleggja hann
um allan hellinn, en svá var hann mjúkr, at hún kom honum
aldri af fótunum. Þar til rekst hann, at þau kómu at gjá
einni. Hún var bæði djúp ok breið. Þá varð Sleggja framar á
gjábakkanum. Í því var kippt undan henni fótunum ok datt hún
ofan í gjána. Hálfdan helt þá í hárit á henni. Hann sá eitt
sax gulli búit liggja hjá sér. Hann brá því skjótt ok hjó af
Sleggju höfuðit. Hálfdan spurði, hverr honum hefði dugnað
veitt eða saxit gefit, en engi svaraði honum þá um sinn.
V. KAPÍTULI
Þá er Hálfdan hafði þetta unnit, gekk
hann innar eptir hellinum, þar til er hann kom at afhelli
einum. Þar sá hann konu sitja á stóli. Hár hennar var bundit
við stólbrúðirnar. Fætr hennar váru í köldu jöklavatni. Hún
mælti, er hún sér manninn: "Skjótt drepr Járnnefr þik, maðr,
ef hann veit, at þú ert hér." Hálfdan mælti: "Ek hefi drepit
hann ok svá Sleggju, eða hvat heitir þú?" Hún kveðst Hildr
heita ok vera dóttir Angantýs jarls af Skotlandi, --"bræður
mínir hétu Sigmundr ok Sigurðr. Þeir váru tvíburar. Vér
héldum fyrir land fram í fyrra sumar. Seiddi Járnnefr mik
hingat ok öll oss, ok ætlaði hann sér at eiga mik, en drepa
kerlingu sína, en ek vilda þat eigi." Hálfdan leysti hana
þá, ok gengu þau fram í hellinn, ok váru þeir bræðr mjök at
komnir. Þeir váru svá magrir, at skinn var skorpit niðr við
beinin. Hún settist undir herðar Sigurði, en Hálfdan undir
herðar Sigmundi, ok dreypir víni á varir þeim, ok nærðust
þeir skjótt, svá at þeir máttu mæla. Þeir spurðu, hverir
þeim höfðu líf gefit. Hildr segir, at hann héti Hálfdan ok
væri sonr Hrings konungs ór Danmörku. Þeir urðu því harðla
fegnir, er þeir sáu systur sína heila, ok þakka þau öll
Hálfdani, ok váru þau þar fimm nætr.
En í annan stað er at segja frá mönnum
Hálfdanar, at þeir váru mjök hugsjúkir um hann, en
Ingibjörg, systir hans, vakti bæði mótt ok dag ok neytti
hvárki svefns né matar. At fimm nóttum liðnum bjuggust þau
öll í burt ór hellinum, ok hafði Hálfdan þaðan gull ok silfr
ok margar gersimar ok kom heill til sinna manna. Urðu þeir
honum fegnir ok þó mest systir hans. Segir hann þeim allt um
ferðir sínar. Kærleikar miklir váru með þeim Hildi ok
Ingibjörgu. Þar sat Hálfdan þann vetr, ok var nú allt kyrrt.
VI. KAPÍTULI
At várdögum lét Hálfdan búa dreka sinn
ok fram setja, ok helt hann á burt at áliðnu sumri. Þá kom
stórviðri á mikit fyrir Hálfdani, ok varð hann at halda at
þeim björgunum, er öðrum megin váru fjarðarins. Hálfdan
segir, at þeir muni þar um búast, ok váru þeir þar vetr
annan. Fóru þeir á jökla hvern dag Hálfdan, Sigmundr ok
Sigurðr at afla matfanga. Skorti þá ekki vætta i skálanum.
Einn dag, þá er þeir fóstbræðr fóru á
jökla, heyrðu þeir skellihlátra mikla um kveldit. Því næst
sjá þeir þrjár flagðkonur, ok var sú í rauðum kyrtli, er
fyrst gekk. Þat sá Hálfdan, at hún var með mennsku móti, en
eigi hinar. En þegar er þau fundust, mælti rauðkyrtla: "Hér
er vel til yndis skipat, ok ætla ek mér við konungsson."
Hálfdan spyrr þær at nafni. "Ek heiti Brana," segir
rauðkyrtla, "en systr mínar Molda ok Mána." "Skamm hafi
þínar systr," segir Hálfdan. Brana ræðr þegar á Hálfdan, ok
glíma þau lengi. Mána hleypr á Sigurð, en Molda á Sigmund.
Þær vefja þeim utan um sik, en gátu eigi fellt þá. Þau
Hálfdan ok Brana áttu langan atgang. Brana mælti: "Ertu
gamall maður, Hálfdan?", "Sextán vetra," segir hann. "Ok
ertu þó enn eigi kvensterkr," segir hún. "Hví skal þat eigi
prófa nú?" segir Hálfdan. Hann bregðr henni þá á mjöðm, svá
at hún fellr. Hálfdan spyrr, hvern hún mundi hans gera, ef
hann væri svá kominn sem hún. Brana mælti: "Hvárki er ek
blóðdrekkr né mannæta, ok eigi munda ek drepa þik, er ek gaf
þér líf í hellinum Sleggju, ok kippta ek undan henni
fótunum, ok gaf ek þér sax þat, er þú hjótt hana með." -
"Hví sagðir þú mér þetta svá seint?" segir Hálfdan, "ok
skaltu at vísu upp standa." Tóku þau þá tal sín á milli.
Brana mælti: "Þat skaltu vita, Hálfdan, at mennsk er ek í
aðra ætt, því at móðir mín var dóttir Vilhjálms konungs ór
Vallandi. Járnhauss, faðir minn, nam hana í burt. Átti hann
mik við henni, ok bregðr mér meir til hennar, en þó nokkut
til hans. Átta ek at þjóna hundrað flagða." Hálfdan mælti:
"Illa þykkir mér þú stödd vera, en nú skaltu horfa á grúfu,
meðan ek leik við systr þínar." Hún kvað svá vera skyldu.
Hálfdan ferr þangat, er þau Sigurðr ok Mána glímdu. Hann
hrindir henni fyrir björg ofan heldr hraparliga, ok svá
gerir hann við Moldu, ok sá heiðarliga í gaflhlaðit á henni.
Brana lítr þá upp ok spyrr, hvar systr sínar sé. "Ek hratt
þeim ofan fyrir björg," segir Hálfdan. "Þat var þér lítil
fremd," segir hún, "því at önnur þeira var fimm vetra, en
önnur sex, ok mun ek gott af þér hljóta ok svá þú af mér, en
at sex nóttum liðnum vil ek þér félagar komið til hellis
míns. Er hann heðan skammt í burt." Hálfdan mælti, at svá
skyldi vera. Fór Brana þá til hellis síns, en þeir félagar
heim til skála síns.
VII. KAPÍTULI
Þá er liðnir váru sex dagar, bjuggust
þeir fóstbræðr heiman frá skálanum ok váru vel vápnaðir ok
létta eigi fyrr en þeir koma til Brönu. Þá kom Brana í móti
þeim ok kvaddi þá glaðliga. Hún mæ1ti: "Nú vil ek, Hálfdan,
at þú veitir mér lið, ok drepum vit flögðin öll, því at ek
hefi nú drepit nokkur með því móti, at ek hefi gert þau
drukkin öll, svá at þau drápust niðr sjálf, en faðir minn
liggr í einni kerru. Hann hefir þrjú höfuð ok öll ósýnilig.
Hún stendr á miðju hellisgólfinu. Hún er stór, en honum kemr
ekki á óvart. En þó at þú getir drepit hann, þá vil ek ekki
sjá þat, en ek mun verða at fara til með þér, ef vel skal
fara, ok þykkir mér þat erfitt, en ekki vápn má hann bíta
nema sax þitt, ok vil ek þat hafa." Hálfdan kvað svá vera
skyldu ok fekk henni saxit, en hún fekk hverjum þeira bræðra
kylfur stórar. Þær váru allar með járni slegnar. Þau gengu
innar í hellinn. Brana fór fyrst. Hún slökkvir ljósit. Þeir
félagar slá þá flögðin bæði hart ok tíðum. Þar fell margr
tvíhöfðaðr jötunn. Hálfdan sér þá, hvar Járnhauss lá í
kerrunni. Hann hörglaðist þegar á fætr. Hálfdan sló sem
honum var hægast við vangann á honum með kylfunni, en hann
brá sér hvergi við ok mælti: "Svikit hefir þú mik nú, Brana
dóttir. Veit ek, at hér er kominn Hálfdan Hringsson,
Sigmundr ok Sigurðr." Þeir bræðr slógu þá báðir senn til
hans með kylfunum, en hann stóð sem áðr. Þá váru drepin öll
önnur flögðin. Járnhauss tók til Sigurðar ok brá honum á
lopt. Í því slær Hálfdan í knésbætr honum, svá at hann
fellr, ok verðr Sigurðr undir honum. Hálfdan veit þá eigi,
hvat hann skal til gera. Þá kom Brana at ok mælti: "Ek mun
sjálf verða at drepa föður minn, því at ek sé, at þér getið
eigi banat honum, ok mun þat illa fyrir mælast, ef ek verð
honum at bana, en þó skal þat nú vera." Brana hleypr nú at
ok höggr á háls honum með saxinu, ok lét hann svá sitt líf.
Hálfdan velti honum þá ofan af Sigurði. Í því kom dagr yfir
hellisgluggann. Ekki brá Brana sér við þat. Hún kippir upp
einum hlemm ór hellisgólfinu. Þar var undir sjávardjúp. Þar
ryðr hún niðr í flögðunum. Þá er þau höfðu þetta gert,
þakkar hún þeim þetta verk ok bað þá vera hjá sér um
vetrinn. Hálfdan segir svá vera skyldu. Brana var þá allkát.
Þær Hildr ok Ingibjörg fóru ok í hellinn. Hálfdan lá hjá
Brönu hverja nótt, en þeir fóstbræðr tefldu um daga.
VIII. KAPÍTULI
Brana hvarf í burtu hvern morgun, en
kom ekki fyrr heim en at dagsetri. Einn tíma spyrr Brana
Hálfdan, hversu langt væri til sumars. "Sex vikr," segir
hann. "Þá er vel," segir hún, "at þér hefir eigi lengra þótt
í hellinum en er, því at nú er sumardagr inn fyrsti á
morgun, ok muntu heðan vilja burt halda, ok skal þat vera,
þótt mér þykki annat betra, en ek fer eigi kona ein saman,
ok er ek með barni, ok ertu faðir at því." Hálfdan kveðst
þess eigi þræta, --"ok vil ek, at þú sendir mér," segir
hann, "ef þat er sveinn, en ger sem þér líkar, ef þat er
mey." Hún kvað svá vera skyldu, -"ok muntu sigla heðan til
Englands. Þar ræðr fyrir sá konungr, er Óláfr heitir. Hann a
ser dóttur, er Marsibil heitir. Hún er nú vænust kölluð
allra meyja í heiminum. Hún kann allar kvenligar íþróttir,
ok þat vilda ek, at þú fengir hennar. Þú skalt þar nefnast
einn kaupmaðr, ok hér eru grös þau, er ek vil gefa þér. Þau
skaltu gefa konungsdóttur, ok muntu þá fá hennar ást. Þau
hafa þá náttúru, ef hún leggr þau undir höfuð sér ok sefr á
þeim, þá ann hún þér sem lífi sínu. Ok hér eru klæði, er ek
vil gefa pér. Á þau bíta engi járn nema sax þitt. Aldri
muntu á sundi mæðast, ef þú ert í þeim, ok eigi eldr granda.
Hringr er inn þriði gripr, er þú skalt eiga. Hann heitir
Hnituðr. Hann er sundr tekinn í þrem hlutum. Ef óvinr þinn
er hjá þér, ok hafir þú hringinn, þá máttu vita, hvern
dauðdaga hann ætlar þér. Ef hann vill þik með vápnum vega,
þá er hringrinn rauðr sem blóð, en ef hann vill þik í eitri
svíkja, þá er hann svartr sem bik. Gengu þau nú til sjóvar.
Þar stóð skip á sandi. Brana mælti: "Hér er skip, er ek vil
gefa þér, Hálfdan. Þat hefi ek smíðat í vetr. Hefir þat byr,
hvert sem þú vilt sigla. Drekinn heitir Skrauti." Hálfdan
þakkar Brönu gjafirnar. Hún mælti: "Heðan af muntu kallaðr
Hálfdan Brönufóstri. Áki heitir landvarnarmaðr Óláfs
konungs. Hann er illr maðr ok ótrúr. Hann er kallaðr Áki inn
illi, íþróttamaðr mikill. Láttu hann ekki svíkja þik."
Hálfdan hét góðu um þat. Þau gengu þá heim til hellis ok
sofa af þá nótt.
IX. KAPÍTULI
Um morguninn stendr Hálfdan upp snemma
ok klæðist. Þá hafði Brana búit skip hans at öllu ok til
komnir menn hans. Hann bauð Brönu at fara með sér, en hún
kvaðst þar vera verða, en bað þá fóstbræðr at bera byrðar
sínar af gulli til skips, ok svá gera þeir. Brana tók sér
byrði, ok var sú meiri en þeira allar, ok fara þau nú með
þat ofan til skips.
Hálfdan stígr nú á skip, ok varð
skilnaðr þeira Brönu bæði harðr ok langr, ok Brana ýtti
drekanum frá landi. Hálfdan sigldi í haf, ok rann þegar á
byrr. Brana hafði eptir hjá sér dreka Hálfdanar. Hann
sigldi, þar til hann kom at eyjum þeim, er Hlaðeyjar heita.
Þar réð fyrir sú kona, er Hlaðgerðr heitir. Þar dvaldist
Hálfdan um hríð ok gaf henni mikit fé, en hún bað hann sín
vitja, ef hann þyrfti lítils við. Hann játar því ok heldr
síðan burt frá eyjunum ok léttir eigi fyrr en hann kemr í
England fyrir borg Óláfs konungs. Hálfdan gengr fyrir
konunginn ok kveðr hann. Konungr tekr honum vel ok spyrr,
hverr hann sé. Hann kveðst Hálfdan heita ok vera einn
kaupmaðr, --"ok vil ek biðja yðr vetrvistar." Konungr veitti
honum þat. Hálfdan fekk eina skemmu at láta í fé sitt ok
skipaði þar mönnum sínum at geyma. Þeir Sigurðr ok Sigmundr
gengu með honum, hvert er hann fór. Einn dag gengu þeir
allir saman ok kómu at skíðgarði einum. Í garðinum sáu þeir
skemmu eina mjök ágæta. Garðrinn var svá hár, at engir
þarlenskir menn kómust inn yfir. Í garðinum var einn lundr
mjök fagr. Hálfdan spurði þá bræðr, hvárt þeir mundu upp
geta runnit garðinn. Sigurðr bar sik at ok rann upp til
þriðjungs, en Sigmundr til miðs, en Hálfdan rann upp á
garðinn ok gengr til lundarins. Þar sér hann eina jungfrú.
Hún lék sér at gulli, ok kastaði hún því upp ok henti síðan.
Eitt sinn missti hún þat, þá er hún vildi henda, ok fell þat
niðr í garðinn. Hún leitar at gullinu. Hálfdan gengr at
henni ok gefr henni annat gull, ok var þat stærra. Hún
þakkar honum vel ok mælti: "Engan mann hefi ek sét vænna en
þik, ok þat vilda ek, at þit Marsibil, frændkona mín,
ættist, því at þit eruð alllík."
X. KAPÍTULI
Eptir þetta gengr hún inn í skemmuna,
en Hálfdan ferr aptr til þeira bræðra. Sjá mey hét Alfífa,
er Hálfdan gaf gullit. Hún var dóttir Sigurðar konungs af
Skörðuborg. Þat var föðurbróðir Óláfs konungs. Alfífa
afhendir Marsibil gullit. Hún segir þetta eigi þat gull, er
hún hefði fengit henni, --"en þó er þetta betra, eða hverr
hefir gefit þér?" Hún kvaðst fundit hafa einn mann úti i
garðinum, --"ok hann gaf mér gullit, ok engan hefi ek sét
vænna mann ok kurteisara utan þik eina, ok þætti mér þit
mega vera hjón." Marsibil varð svá reið við hana, at hún sló
hana pústr, svá at hún grét, ok fell svá þeira tal.
Einn dag gekk Hálfdan til skemmu
konungsdóttur einn saman. Þá var opinn skíðgarðrinn. Hann
gekk inn í garðinn ok at þeim lundi, er fyrr sá hann. Þar
sat Marsibil konungsdóttir. Enga mey þóttist hann hafa sét
vænni. Hún kembdi sér með gullkambi. En er hún sá Hálfdan,
mælti hún: "Far brutt, maðr, ef þú vilt ekki verða drepinn,
ok ertu furðu djarfr, er þú gengr inn orlofslauss." Hálfdan
lét eigi sem hann heyrði ok settist niðr hjá henni ok leysti
til hnýtilsskauta eins. Þar váru í grös þau, er Brana hafði
fengit honum, ok bað konungsdóttur eiga, en hún vill eigi.
Hann leggr á kné henni ok gengr í burt síðan, en hún tekr
upp grösin ok gengr í skemmu sína ok leggr knýtit undir
höfuð sér ok sefr af þá nótt. Um morguninn kallar hún Alfífu
til máls við sik ok segir: "Þú, frændkona, skalt ganga til
þess kaupmanns, er þú fannt í garðinum, ok seg, at hann komi
sem snarast á minn fund, ok ger þetta leyniliga." Alfífa
mælti: "Mun nú svá, at þér hafi ekki verr á hann litist en
mér, en nú skal ek fara. Hún skundar mjök sinni ferð ok
finnr Hálfdan ok sagði honnum ok biðr hann flýta sér. Hann
gerir svá, ferr með henni ok finnr Marsibil konungsdóttur.
Hún mælti: "Mikil náttúra fylgir grösum þeim, er þú lagðir á
kné mér í gær, því at ek ann þér svá mikit, at ek má eigi af
þér sjá, ok í stað vil ek, at hvárt okkar játi öðru sína
trú." Hálfdan kvað svá vera skyldu, ok fór þat fram.
Konungsdóttir bað hann opt þar koma ok eiga tal við sik.
Hann játar því ok gekk í burt síðan. Liðu nú svá tímar, þar
til sem Áki, landvarnarmaðr konungs, kom heim. Hálfdan var
svá mikils metinn af konungi, at hann sat honum it næsta.
Áki færði konungi margar gersemar, ok var hann vanr at sitja
honum it næsta, ok öfundaði hann mjök Hálfdan ok vildi hann
gjarna feigan ok setr menn til höfuðs honum, ok varð þat þó
aldri framgengt. Opt rægði Áki hann við konung, ok vildi
hann þat eigi heyra.
XI. KAPÍTULI
Á einu kveldi var þat, er þeir Áki ok
Hálfdan drukku í höllinni, en konungr var farinn at sofa.
Áki mælti: "Ertu mikill íþróttamaðr, Hálfdan?" "Eigi er
þat," sagði hann. "Viltu reyna sund við mik?" sagði Áki. "Má
þat," sagði hann. Áki varð glaðr við þetta, því at hann var
sundmaðr mikill. Síðan fóru menn at sofa. Um morguninn
stendr Áki snemma upp ok hyggr gott til at reyna sundit við
Hálfdan, gengr fyrir konung ok segir honum viðtal þeira
Hálfdanar ok biðr hann til fara ok sjá þenna leik með alla
hirð sína. Konungr játar því, ok er nú út blásit allri
hirðinni, ok ferr nú konungr sjálfr at sjá þenna leik. Vatn
eitt var skammt frá borginni. Þar ætla þeir at reyna sundit,
ok svá gera þeir ok kasta sér til sunds. Hálfdan var í
brynjunni Brönunaut. Leggst Áki nú at honum, ok færir
Hálfdan hann í kaf ok helt honum niðri meir en eykt dags.
Síðan kom Áki upp ok marði þar á vatni at kalla. Fylgdarmenn
hans færðu hann at landi ok fylgdu honum í sitt herbergi, ok
var honum svá kalt, at hann gat eigi mælt. Hálfdan lék þá
enn marga leika á sundi ok fór síðan at landi ok gekk heim
með konungi til hallar, ok virti hann Hálfdan meir en áð Um
morguninn eptir ferr Hálfdan til skemmu konungsdóttur ok
segir henni frá sundinu, en hún lét vel yfir ok bað hann þó
varast Áka, segir, at hann muni svíkja hann, en Hálfdan
sagði svá vera skyldu ok gengr í brutt síðan. Áki þóttist nú
verr en skemmdr ok vildi nú gjarna svíkja Hálfdan með
einhverju móti. Ok einu sinni býðr Áki honum burtreið, en
Hálfdan játar því skjótt. Áki varð nú harðla glaðr ok segir
konungi svá búit. Áki átti ess svá gott, at ekki var betra í
Englandi nema ess konungsdóttur. Ess Áka hét Lóngant, en ess
konungsdóttur hét Spóliant. Hálfdan gengr nú til skemmu
konungsdóttur ok segir henni frá viðtali þeira Áka. Hún lætr
lítt yfir þessu. Hann bað hana at ljá sér ess sitt. Hún
kveðst þat gera vilja ok bað hann hylja þat, svá at þat væri
hvergi bert. Hann játar því ok gekk í burt síðan. En
konungsdóttir kom at máli við Alfífu ok mælti: "Ek vil senda
þik til karls þess, er heðan er skammt í burt. Hann heitir
Úlfr, en geymir ess mitt. Þat skaltu sækja leyniliga ok fá í
hendr Hálfdani." Alfífa flýtti ferðinni ok kom til Úlfs ok
bar honum erendi sinnar frúr. Hann fekk henni essit, en hún
færði Hálfdani.
XII. KAPÍTULI
Nú kemr sá dagr, er þeir Áki ok
Hálfdan skulu á burt ríða. Tók Áki ess sitt ok ríðr á skóg,
en Hálfdan á móti. Þeir riðu at einu díki. Hálfdan leggr til
Áka burtstöng sinni ok hefr hann burt ór söðlinum ok kastar
honum niðr í díkit, svá at hann stendr fastr í leirnum ok
kemst hvergi í brutt. Fylgdarmenn hans hlupu at ok drógu
hann upp, ok undi hann nú verr sínum hlut en áðr, en Hálfdan
fekk af þessu frama mikinn. Áki hugsar um þat nótt ok dag at
svíkja Hálfdan.
Áki hafði frétt, at Hálfdan átti
systur eina, ok ætlaði hann hennar vilja at fá til
óvirðingar við Hálfdan ok stendr upp eina nótt ór sæng sinni
ok gengr til skemmu þeirar, er Ingibjörg ok Hildr lágu í.
Hann var í skyrtu ok línbrókum. Eigi váru fleiri menn í
skemmunni. En er Áki klappaði lófa sínum á hurðina ok mælti
hljótt, at þær skyldi upp lúka, ok kvað Hálfdan þar vera,
bað hún Hildi at fara til dyranna. Hildr fór til dyranna ok
lýkr upp hurðunni ok sér, at þetta er Áki. Verða þær nú svá
hræddar, at þær vita eigi, hvar þær skulu hafa sik, en Áka
varð bilt inn at ganga ok studdist fram á dyrustafinn.
Ingibjörg mælti: "Þat vilda ek, at Brana, fóstra Hálfdanar,
hjálpaði mér." En er hún hafði þetta mælt, var Áki fastr við
hurðina, svá at hann mátti hvergi þaðan fara, en veðrit tók
at hvessa ok frysta, ok tók Áka at kólna, svá at hann skalf
af kulda. Þar varð hann at standa alla nóttina. Ok um
morguninn, er menn Hálfdanar kómu til skemmunnar, sáu þeir
Áka, þar er hann stóð, ok sögðu Hálfdani. En þegar hann kom
til, varð Áki þegar lauss, ok mátti hann eigi mæla. Hálfdan
lét flytja hann til herbergis sjálfs hans. En þegar er Áki
mátti mæla, ásakaði hann sik mjök ok þóttist mikla sneypu
fengit hafa. Hann hugsaði nú at svíkja Hálfdan sem mest.
XIII. KAPÍTULI
Einn tíma býðr Áki konungi til veislu.
Konungr fór við margan mann, ok var þar Hálfdan í ferð,
Sigurðr ok Sigmundr, ok veitti Áki vel ok var kátr við
Hálfdan. Einn dag veislunnar var þat, er þeir Hálfdan ok
hans félagar drukku í einum kastala ok Áki hjá þeim, en
konungr ok hans menn váru í öðrum stað. Áki var allkátr ok
bar þeim ákaft drykkinn. Ok með því at drykkrinn var áfengr,
duttu þeir skjótt niðr sofandi. Áki kallar þá at sér sína
menn ok lætr bera eld at kastalanum ok ætlar at brenna þá
inni. Eigi vissi konungr þetta. Kastalinn tekr nú at loga ok
svá klæði þeira fóstbræðra. Í því bili kom kona ein fram ór
skóginum. Hún var stór vexti ok veðr þegar eldinn ok tekr þá
fóstbræðr alla í fang sér ok berr þá út ór eldinum fram á
skóginn. Þar vaknar Hálfdán ok sér, at Brana er þar kommin.
Hún mælti: "Þat er forn orðskviðr ok er sannr, seint er
afglapa at snotra, þar sem þú átt hlut at. Ek varaða þik, at
þú skyldir eigi láta Áka svíkja þik. Hefi ek nú gengit frá
meyjunni viku gamalli, ok trúi ek, at hún sé orðin fífl, ok
má ek eigi hér vera lengr." Skildu þau þá at sýn, en eigi at
vináttu. Þá vakna þeir bræðr ok fara heim með Hálfdani ok
sögðu konungi, hvat Áki hafði gert, en konungr gaf sér fátt
at, því at hann var vinr Áka.
Nú skal segja frá Áka ok hans mönnum,
at þegar þeir sjá konuna, hlaupa þeir í skóginn mjök
hræddir, ok er Áki nú fyrst ór sögunni. Konungr kom heim
eptir tíðendin.
XIV. KAPÍTULI
Þat er nú því næst at segja, at
konungr efnar jólaveislu mikla. Þar kom Sigurðr konungr af
Skörðuborg ok margt annat stórmenni. Ok it fyrsta kveld, er
menn váru komnir í sæti, gengr innar Marsibil konungsdóttir
með sinn skara. Þær Hildr ok Ingibjörg váru þar í för með
henni, ok sat á sína hönd henni hvár þeira, en þar út í frá
sátu skemmumeyjar hennar. Alfífa lék sér á gólfinu. Sigurðr
konungr, faðir hennar, kallar hana til sín ok setr hana í
kné sér ok mælti: "Seg mér, hvat konu þat er, sem sitr á
hægri hönd frændkonu þinni?" - "Hún heitir Ingibjörg," segir
Alfífa, "ok er systir kaupmanns þess, er hér kom í sumar."
Konungr mælti: "Þú skalt fara til Marsibil konungsdóttur ok
seg, at hún láti þat fram gengt verða, at ek eiga þá konu."
Alfífa ferr ok fram kemr til sinnar frúr ok berr henni
boðskap síns föður. Konungsdóttir bað hana við Hálfdan þetta
ræða.
Líðr nú af nóttin, ok at morgni dags
ganga þau á málstefnu konungsdóttir ok Hálfdan ok Sigurðr
konungr. Hann biðr þá systur Hálfdanar. Konungsdóttir flytr
þetta mál með honum. Hálfdan mælti: "Fullkosta þykki mér
konungi, þó at hann eigi Hildi." Konungr byrjaði þá at nýju
bónorðit. Hálfdan tók því vel, ok með samþykki bræðra hennar
var þessu ráðit, ok var þá jólaveisluni snúit upp í
brullaup, ok var at setit há1fán mánuð. Ok eptir veisluna
gaf Sigurðr konungr mörgum góðar gjafir, ok fóru heim til
Skörðuborgar með drottningu sína. Sigurðr fór með þeim, en
Sigmundr var eptir hjá Hálfdani.
XV. KAPÍTULI
At sumri komnu býst Hálfdan í burt af
Englandi, ok einhvern dag gengr hann til skemmu
konungsdóttur ok segir henni, at hann ætlar í burt ok hefna
föður síns. Konungsdóttir mælti: "Tuttugu skip eru hér í
höfninni, er ek vil gefa þér." Hálfdan þakkar henni ok kvað
systur sína skyldu hjá henni eptir vera. Hún játar því. Tekr
hann þá orlof af henni ok systur sinni ok gengr burt síðan
ok fyrir konung ok þakkar honum vetrvistina ok tekr af honum
orlof, ok ganga þeir Sigmundr síðan til skipa. En er Hálfdan
var í burt farinn, kemr Áki at máli við konung ok mælti:
"Vitið þér, herra, at Hálfdan hefir barnat dóttur yðra?" -
"Eigi veit ek þat," segir konungr ok bað Áka í stað fara
eptir honum við marga menn. Hann var þessarar ferðar fúss ok
fór eptir Hálfdani með tíu menn.
Nú er frá þeim Hálfdani at segja, at
þeir ganga eptir einni skógarbraut. Há1fdan gat þá at líta
ferð Áka. Hann var þá í herklæðunum Brönunaut. Áka berr
bráðan at, ok stíga þegar af baki ok sækja þegar at
Hálfdani, en þeir Hálfdan ok Sigmundr snúast at bökum ok
verjast allkarlmannliga, ok þó kemr þar, at Áki drap Sigmund
með þeim hætti, at hann höggr undan honum báða fætr. Ok
eptir fall Sigmundar reiðist Hálfdan ákafliga, svá at hann
drepr alla menn af Áka, en handtekr hann sjálfan ok skerr af
honum nefit ok stakk bæði augun ór honum ok skerr af honum
bæði eyrun ok geldir hann. Síðan brýtr hann í honum báða
fótleggina ok snýr aptr tánum, en fram hælunum, ok setr hann
síðan á bak ok snýr essi hans heimleiðis til konungshallar.
Hálfdan var hvárki móðr né sárr. Hann heygir þá Sigmund ok
ferr síðan til skipa ok segir mönnum, hvat í hafi gerst með
þeim Áka, en þeir létu vel yfir.
Hálfdan siglir nú með tuttugu skip af
Englandi ok dreka sinn um fram. Hann kemr til Hlaðeyja, ok
fagnar Hlaðgerðr honum vel ok gaf honum tuttugu skip með
mönnum ok fé. Hálfdan þakkar henni þessa gjöf. Nú skal segja
frá Áka, at hann kemr heim ok rembist ekki alllítit, ok sjá
konungsmenn hann ok segja konungi, at hann er heim kominn.
Konungr sér nú Áka, hversu hann er útleikinn. Rekr konungr
hann í burt, ok kemr Áki ekki síðan við þessa sögu.
XVI. KAPÍTULI
Nú skal víkja aptr til Hálfdanar, at
hann siglir í burt frá Hlaðeyjum með fjóra tigi skipa ok
heim til Danmerkr. Ok er víkingar vita, at ófriðr er kominn,
skunda þeir til bardaga. Engir landsmenn vildu berjast með
þeim. Fóru þeir til Hálfdanar, ok finnast þeir á sléttum
völlum, ok tókst þar bardagi harðr. Gengu víkingar hart
fram. Verðr skjótt mikit mannfall í her Hálfdanar. Hann
mælti þá við menn sína, at þeir skyldu hlífa sér, en sæta
eigi mjök áverkum við víkinga. Liðit Hálfdanar gengr þá hart
fram, ok finnast þeir Snækollr ok Hálfdan í bardaganum, ok
lýkr svá þeira viðskiptum, at Snækollr fellr dauðr til
jarðar. En er Sóti sér fall bróður síns, veðr hann fram at
Hálfdani ok höggr til hans. Hálfdan hljóp í lopt upp, ok
missti Sóti hans, en mækir Sóta hljóp niðr í völlinn, ok
laut hann eptir högginu. Í því slæmir Hálfdan undan honum
báða fætrna í knjáliðunum. Hann fell þá ok var þegar litlu
dauðr ok mælti: "Mikinn sigr hefir þú nú unnit, Hálfdan,"
segir hann, "er þú hefir mik at velli lagt. Þat mæli ek um,
at þú munir ekki til Marsibil konungsdóttur, heitkonu
þinnar." Eptir þetta dó Sóti, en Hálfdan drap hvert
mannsbarn, er Sóta hafði fylgt. En Hálfdan gerðist konungr
yfir Danmörku ok mundi ekki til Marsibil konungsdóttur.
XVII. KAPÍTULI
Eina nátt, þá er Hálfdan lá í sæng
sinni, vaknaði hann við þat, at þar var komin Brana, fóstra
hans, at honum svá mælandi: "Stattu upp, Hálfdan," segir
hún, "ef þú vilt eiga Marsibil konungsdóttur, því at Eirekr
konungr ór Miklagarði er kominn í England ok biðr hennar, en
hún læsir sik í skemmu sinni, ok nær konungr hennar máli
aldri, ok far þú á Skrauta, dreka þínum." Hálfdan stendr þá
upp ok man allt, sem hann vakni af svefni. Hann ferr til
skips einn saman ok hrindr fram drekanum. Kemr þegar á
blásandi byrr. Léttir Hálfdan eigi ferð sinni, fyrr en hann
kemr til Englands í þá höfn, er fyrr hafði hann út lagt, ok
var þá komit at kveldi.
Hann gengr upp frá skipi ok kemr at
skíðgarði konungsdóttur. Hann rennr þegar upp garðinn ok
klappar á hurðina. Þær Marsibil ok Ingibjörg heyra höggit.
Ingibjörg mælti: "Við þetta högg varð mér gott, ok vilda ek
upp láta." Marsibil bað hana ráða. Hún lýkr nú upp hurðinni
ok sá þar kominn Hálfdan, bróður sinn. Verða þær honum
harðla fegnar. Þegar um morguninn gengr Hálfdan fyrir Óláf
konung ok biðr Marsibil sér til handa, en konungi brá svá
við þessi orð, at hann gifti honum dóttur sína, en hafði áðr
ætlat at drepa hann. Eirekr konungr bað nú Ingibjargar.
Hálfdan gifti honum hana. Þá var þar kominn Sigurðr konungr
af Skörðuborg ok með honum Sigurðr, fóstbróðir Hálfdanar.
Hann bað Alfífu til handa honum, ok var hún honum gefin, ok
váru þessi brullaup öll í einu. Stóðu þau hálfan mánuð með
miklum prís. En eptir veisluna af liðna gaf hvárr konungr
öðrum gjafir góðar. Fór Eirekr konungr ok hans drottning
heim í sitt ríki, ok ríktu þau þar til elli, ok er margt
manna frá þeim komit. Þau Sigurðr ok Alfífa fóru heim til
Skotlands, ok stýrði því ríki til dauðadags. Var þá andaðr
Angantýr, faðir hans. Hann átti sér þann son, er Angantýr
hét. Sá tók ríki eptir hann ok varð frægr maðr. Þau Hálfdan
ok Marsibil fóru til Danmerkr ok ríktu þar til, er Óláfr
konungr andaðist, en þá fóru þau til Englands ok ríktu þar
til elli. Þau áttu þann son, er Ríkarðr hét. Hann varð
konungr í Englandi eptir föður sinn. Þat segja sumir menn,
at sá Ríkarðr væri faðir Álaflekks. Ok lýkst hér nú saga
Hálfdanar Brönufóstra.